Build the Simple Tachometer Sensor for DC Motor Speed Control

สำหรับโครงงานนี้เป็นการพัฒนาต่อจากโครงงานชุดฝึกการควบคุมความเร็วมอเตอร์ที่ผ่านมา โดยการสร้างวงจรการตรวจจับความเร็วรอบให้กับมอเตอร์ของบอร์ดทดลองเพิ่มเติม ทั้งนีัเพื่อต้องการให้เราสามารถควบคุมควบเร็วให้กับมอเตอร์ด้วยระบบปิด (Closed-Loop Control) หรือเรียกระบบควบคุมแบบป้อนกลับ (Feedback Control) โดยตัววงจรและอุปกรณ์ที่จะนำมาสร้างการตรวจจับความเร็วรอบนี้จะหาซื้อได้ทั่วไป ราคาไม่แพงและใช้อุปกรณ์ไม่มาก

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 1 อุปกรณ์เซนเซอร์ความเร็วรอบ (Reflective Optical Sensor)

รูปที่ 1 แสดงตัวเซนเซอร์แบบออปติคอลและตัวกำเนิดแสงอิฟราเรดด้วยวิธีการสะท้อน รุ่น TCRT5000 (Reflective Optical Sensor with Transistor Output) ของบริษัท Vishay Semiconductors ซึ่งนำมาใช้ในการสร้างวงจรตัรวจจับความเร็วรอบให้กับมอเตอร์กระแสตรง และเราสามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ตามอ้างอิงที่ 7 [Ref.7]

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 2 ขนาดของตัวเซนเซอร์แบบออปติคอลเซนเซอร์

รูปที่ 2 แสดงขนาดของตัวเซนเซอร์แบบออปติคอลเซนเซอร์ที่นำมาใช้งานขนาดเล็ก และสามารถออกแบบวงจรเพื่อนำมาใช้งานร่วมกับชุดฝึกการควบคุมความเร็วมอเตอร์ได้

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 3 การทดลองเบื้องต้นก่อนนำมาใช้งาน

รูปที่ 3 เป็นการทดลองต่อวงจรเบื้องต้น เพื่อศึกษาการนำมาใช้งานได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมก่อนนำมาใช้งาน โดยการทดลองเบื้องต้นนี้ ช่วยให้เราสามารถปรับความไว (Sensitivity) ของการตรวจจับสัญญาณและการเลือกอุปกรณ์ที่จะนำมาใช้งานร่วมให้สามารถเชื่อมต่อ (Interface) กับบอร์ดควบคุมได้ถูกต้อง

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 4 เตรียมแผ่น PCB อเนกประสงค์เพื่อประกอบวงจร
Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 5 ตัดแผ่น PCB อเนกประสงค์เพื่อประกอบวงจร

รูปที่ 4 และรูปที่ 5 แสดงการเตรียมแผ่น PCB อเนกประสงค์ เพื่อประกอบวงจรให้เป็นลักษณะของโมดูลและให้ง่ายสำหรับการติดตั้ง โดยในรูปที่ 5 จะเป็นการตัดแผ่น PCB ให้มีขนาดเล็กลงพอดีกับตัวเซนเซอร์

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 6 ลักษณะของการประกอบเป็นโมดูลเซนเซอร์

รูปที่ 6 เป็นการประกอบอุปกรณ์ต่างๆ เข้ากับแผ่น PCB และลักษณะของการประกอบเป็นโมดูลเซนเซอร์เพื่อนำไปใช้งาน

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 7 การต่อสายไฟให้กับโมดูลเซนเซอร์

รูปที่ 7 แสดงลักษณะของการต่อสายไฟให้กับโมดูลเพื่อใช้ในการรับไฟเลี้ยงให้กับตัวเซนเซอร์ (+5V และ GND ) และส่งสัญญาณที่ตรวจจับความเร็วรอบได้ (OUTPUT) กลับไปยังบอร์ดควบคุมซึ่งจะมีทั้งหมด 3 เส้น

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 8 ลักษณะของโมดูลเซนเซอร์ที่ประกอบเสร็จ

รูปที่ 8 แสดงลักษณะของโมดูลเซนเซอร์ที่ประกอบเสร็จแล้วและสามารถนำไปใช้งานได้

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 9 ประกอบวงจรบางส่วนบนบอร์ดขับมอเตอร์

รูปที่ 9 เป็นการประกอบวงจรบางส่วนบนบอร์ดขับมอเตอร์เพิ่มเติม ซึ่งในส่วนนี้จะทำหน้าที่ปรับระดับสัญญาณ (Signal conditioner) ระหว่างสะญญาณที่รับได้จากเซนเซอร์และสัญญาณที่จะส่งไปยังบอร์ดควบคุมให้เป็นไปอย่างเหมาะสม

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 10 เตรียมยึดโมดูลเข้ากับฐานรับด้วยลวดทองแดง
Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 11 ลักษณะของการยึดโมดูลเข้ากับฐานรับเรียบร้อย

รูปที่ 10 และรูปที่ 11 แสดงลักษณะของการยึดโมดูลเซนเซอร์เข้ากับฐานรับ โดยในที่นี้จะใช้ลวดทองแดงเบอร์ 16 (SWG) ในการยึดทั้งนี้เพราเราสามารถปรับแต่งระยะห่างระหว่างตำแหน่งการตรวจจับและความเอียงรับแถบเซนเซอร์ได้ง่าย เพื่อให้ได้สัญญาณวัดความเร็วรอบที่ถูกต้อง

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 12 ภาพรวมของการประกอบเข้ากับโครงงานชุดควบคุมความเร็วมอเตอร์

รูปที่ 12 แสดงภาพรวมของการประกอบเข้ากับโครงงานชุดควบคุมความเร็วมอเตอร์ซึ่งใกล้เสร็จสมบูรณ์แล้ว

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 13 ใช้เทปพันสายไฟสีดำสำหรับจับสัญญาณ

รูปที่ 13 แสดงการใช้เทปพันสายไฟสีดำสำหรับติดเข้ากับตัวโรเตอร์หมุน เพื่อให้เกิดการสร้างสัญาณพัลซ์ในขณะที่หมุน ทั้งนี้เมื่อตัวเซนเซอร์ตรวจจับตรงกับตำแหน่งแถบสีดำก็จะเป็นผลให้สัญญาณทางด้านเอาต์พุตเป็นลอจิก 1 และในทางกลับกันเมื่อไม่เจอแถบสีดำสัญญาณทางด้านเอาต์พุตเป็นลอจิก 0 นั้นเอง

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 14 ลักษณะของการติดเทปพันสายไฟสีดำกับตัวมอเตอร์
Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 15 สัญญาณที่เกิดขึ้นเมื่อวงจรทำงานและมอเตอร์หมุน

รูปที่ 14 และรูปที่ 15 จะเป็นลักษณะของการติดแถบสีดำให้กับโรเตอร์เป็นที่เรียบร้อยโดยในการทดลองนี้จะติดด้วยกัน 4 จุดในลักษณะตรงข้ามกันและให้ระยะใกล้เคียงกันมากที่สุด และเมื่อทดลองให้มอเตอร์หมุนเราก็จะได้สัญญาณที่เกิดขึ้นในรูปที่ 15 ซึ่งในรูปจะเป็นการวัดสัญญาณที่เอาต์พุตของวงจรตรวจจับความเร็วรอบนี้

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 16 ลักษณะของการวัดสัญญาณและการทดลองเบื้องต้น

รูปที่ 16 แสดงลักษณะของการวัดสัญญาณและการทดลองเบื้องต้น โดยใช้โปรแกรมการทดลองขับมอเตอร์จากโครงงานชุดฝึกการควบคุมความเร็วมอเตอร์ที่ผ่านมา

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 17 วงจรที่ออกแบบและใช้ในการทดลอง

รูปที่ 17 วงจรที่ออกแบบและใช้ในการทดลองโดยส่วนหนึ่งจะเป็นของโครงงานชุดฝึกการควบคุมความเร็วมอเตอร์ (นอกกรอบสีน้ำเงิน) โดยในส่วนของกรอบสีน้ำเงินจะเป็นส่วนของการตรวจจับความเร็วรอบมอเตอร์ ซึ่งจะมีตัวออปติคอลเซนเซอร์ (TCRT5000) และทรานซิสเตอร์ (2N4401) ทำงานเป็นหลัก

Build the Simple Tachometer Sensor for Control Speed DC motor
รูปที่ 18 ลักษณะของการทดลองโครงงาน เครื่องมือและอุปกรณ์ต่างๆ ที่ใช้

สำหรับโครงงานสร้างวงจรการตรวจจับความเร็วรอบให้กับมอเตอร์นี้เป็นโครงงานเล็กๆ อีกตัวหนึ่งที่ใช้อุปกรณ์น้อยมากในการสร้าง แต่จะใช้เวลาในการปรับแต่งระยะการตรวจจับสัญญาณบ้างเล็กน้อยเพื่อให้ได้สัญญาณที่ถูกต้อง รวมทั้งการหาวิธ๊การยึดโมดูลที่ยืดหยุนต่อการใช้งานในภายหลัง ทั้งนี้การนำตัวเซนเซอร์แบบออปติคอลมาใช้ครั้งนี้คงจะเป็นประโยชน์กับผู้อ่านสำหรับนำไปประยุกต์ใช้งานต่างๆ ได้บ้างครับ.

Reference

  1. https://www.youtube.com/watch?v=eWo8gdny7tQ
  2. https://easyeda.com/th
  3. https://www.mouser.de/pdfdocs/BuckConverterDesignNote.pdf
  4. https://www.ti.com/lit/an/slva477b/slva477b.pdf?ts=1629531707433&ref_url=https%253A%252F%252Fwww.google.co.th%252F
  5. https://www.baldengineer.com/pwm-3-pin-pc-fan-arduino.html
  6. https://for-sale.yowcow.com/listing/130312179/
  7. https://www.vishay.com/docs/83760/tcrt5000.pdf